MỘC CHÂU VÀ NHỮNG CUNG ĐƯỜNG KHÁM PHÁ

Kỳ 1: Cuộc hành trình thú vị nhưng nhiều lỡ dở, tiếc nuối…

          Rời xứ Mường, tạm biệt những người bạn hiếu khách, ân cần, “hai thầy trò Đường Tăng” chúng tôi tiếp tục bắt xe đi Mộc Châu. Sự nhiệt tình muốn đến Mộc Châu của bạn đồng hành khiến tôi rất xúc động và có cảm giác yên tâm. Tiếc là chúng tôi buộc phải bỏ qua Mai Châu vì thời gian còn quá ít mà những nơi muốn đến thì khá nhiều. Xe chật, người đông nên chúng tôi không thể ngồi cạnh nhau, để cùng chỉ trỏ, cùng trầm trồ trước cảnh vật ven đường qua khuôn cửa kính xe. Thi thoảng đến chỗ nào đẹp, lạ, tôi buộc phải nhắc em, và em thì cố gắng nhìn qua những ô cửa kính phía trên vì cái cửa gần em nhất bị rèm che kín vì ông khách ngồi cạnh đó cần ngủ. Đi xe như thế cũng ít nhiều phần thú vị của những hành trình đi và đến, những cuộc khao khát kiếm tìm, khám phá những vùng đất mới, khung cảnh khác, con người đặc biệt. Nhưng chúng tôi không còn sự lựa chọn nào khác, phải đi, tranh thủ từng phút, để có thể đến nhiều nơi nhất, ở chỗ xa nhất có thể.

          Hơn 3 năm trước, tôi đã lên Mộc Châu, vào những ngày hè để ăn cưới bạn. Lần quay trở lại này, tôi đã liên lạc với bạn trước, để được hội ngộ, để biết sau hơn ba năm, bạn sống như thế nào, cũng là có cơ sở thổ công thổ địa hướng dẫn chúng tôi đi lại, thăm thú. Gặp lại cung đường cũ, những nét quen thuộc lại mở ra theo từng chuyển động của chiếc xe. Núi điệp trùng tiếp nối núi. Nắng gay gắt đầu xuân kèm thêm chút gió lào khô hanh, khác hẳn gió nồm của quê tôi những ngày xuân. Thung lũng mở ra xanh mướt màu lá mận non. Xen kẽ thấp thoáng trong những đồi, rừng, thung mận là những cây đào nở muộn, nụ hồng phớt, tạo nên một cảnh tượng tuyệt mỹ. Cả hai chúng tôi chẳng thể nói thêm gì hơn ngoài việc trầm trồ khen đẹp, một vẻ đẹp tự nhiên kiều diễm.

          Xe đi đường xa, đèo dốc quanh co nên dừng nghỉ nhiều. Hành trình nhiều lúc bị gián đoạn, xen những tiếc nuối vì chúng tôi không thể chủ động dừng đỗ như đi phượt bằng xe máy. Đó là cái giây phút chúng tôi nhìn thấy một đám trẻ người Mông mặc váy áo dân tộc sặc sỡ ven đường. Những bộ trang phục dân tộc rực rỡ trong cái nắng chói chang buổi trưa vùng cao làm nhói lên một vẻ đẹp thuần hậu, hồn nhiên, trong trẻ miền sơn cước. Từng nét hoa văn, ánh mắt, gương mặt, cử chỉ của các em khiến chúng tôi rung động sâu xa. Đến khi gặp bao người dân tộc Mông khác, nhìn thấy những vẻ đẹp khác, chúng tôi vẫn cứ nhắc nhỏm đến khoảnh khắc của cái đẹp bị bỏ lỡ kia. Trẻ em và thiên nhiên bao giờ cũng là những vẻ đẹp khiến ta rung động sâu sắc nhất bởi chính sự thuần khiết, giản đơn, trong trẻo, hồn nhiên. Khi mà cả hai nét đẹp ấy hòa quyện, thì còn gì hoàn hảo hơn?!

          Như mọi nẻo đường khác của Tây Bắc, đến Mộc Châu phải qua nhiều đèo dốc, núi non chất ngất. Nhưng chính địa hình núi non, đèo vực đó lại tạo nên những thung lũng đẹp đến bất ngờ. Ven hai bên đường, biết bao thung lũng mở ra với đào, mận, những nếp nhà sàn nép mình trong màu xanh, sắc hồng của lá, hoa, nắng giao thoa, phản chiếu. Hơn ba năm quay lại đây, cảnh vật ít nhiều đã thay đổi, nhiều ngôi nhà sàn gỗ đơn sơ, thấp lè tè, chìm trong mưa ngày trước đã được thay thế bằng những ngôi nhà tầng xây kiểu biệt thự, hoặc những ngôi nhà sàn sang trọng, gỗ sơn bóng loáng, lấp lánh trong nắng. Bạn đồng hành có hỏi tôi: “Ở Đà Lạt, dã quỳ là loài hoa dại đặc trưng thì lên đây, hoa gì là loài đặc trưng?” Tôi ngẩn người chẳng biết trả lời ra sao thì nhìn thấy một đồi hoa dại mà dưới xuôi vẫn cứ gọi là “hoa cứt lợn”. Tôi vừa cười vừa trả lời rằng là “Hoa cứt lợn”. hihi.

Tuy nhiên đó chỉ là câu nói đùa. Suốt chặng đường đi, kể từ Hòa Bình, giờ lên Mộc Châu hay trong một số chuyến đi khác lên miền núi cao, nhất là Tây Bắc thì hoa lau luôn làm tôi ấn tượng, gợi nhiều cảm xúc hơn cả. Không hẳn lau đi vào thơ ca, nhất là cái “hồn lau nẻo bến bờ” năm nào của Quang Dũng nhớ về Tây Tiến, nhớ cái buổi chiều biệt ly, có lẽ rời Mai Châu để lên Châu Mộc (Mộc Châu), mà bản thân nó mang điệu hồn buồn. Những nhành lau trắng xám, phơ phất, chơ vơ trong nắng, gió, khói, bụi, trong thân phận vô danh  khiến người ta nhìn mà nao lòng. Tự nó đã mang vẻ đìu hiu, quạnh quẽ, xa vắng, buồn rười rượi khiến ta ngẩn ngơ hoang mang. Lau biên giới lại càng tịch mịch, hiu hắt. Bắt gặp lau, hoa dại, mận, đào, những rừng tre, vầu, cây bụi, thông… nghĩa là ta bắt đầu gặp được cái hồn riêng, nét đặc sắc riêng của đất, cảnh Mộc Châu nói riêng và Tây Bắc nói chung.

Lần đầu tiên lên Mộc Châu về, tôi luôn khoe với bố mẹ là địa hình thật đẹp, đất đai rất tốt, ngô xanh mướt phủ đầy cái dãy núi, đồi ven đường. Nhìn khắp nơi là thảo nguyên xanh, thung lũng xanh, núi đồi xanh… Màu xanh ngút ngàn, quyến rũ lòng người ít được đi, ít được làm kẻ lữ hành là tôi thuở đó. Lần này, cũng con đường ấy, những dãy đồi ấy, chỉ thấy trơ ra là đất trống, cây lơ thơ, nắng hanh, khô nóng và đâu đó khói đốt nương lởn vởn bay lên chuẩn bị cho mùa gieo hạt mới. Tôi nói với em rằng, chúng ta hình như đi vào cái mùa ít đẹp nhất của Mộc Châu thì phải: mùa hoa mận đã qua, hoa đào đương hết, ngô lúa thì chửa lên. Mọi thứ toát lên màu hoang vu, vẻ trơ trụi, nhất là những ngọn đồi bị biến thành nương. Vẫn biết rằng cái mảnh đất này phì nhiêu, tươi tốt đấy, còn quá nhiều bí ẩn, thậm chí hiểm nguy với bất cứ ai, nhưng nó mất đi nhiều sự hùng vĩ, huyền hoặc, xa ngái của rừng hoang núi thẳm. Chẳng còn đâu rừng nguyên sinh nữa, chẳng còn đâu cái cảm giác rờn rợn đi giữa núi rừng xanh biếc, ngăn ngắt, ngút ngát của rừng. Lên miền núi cao mà không có cảm giác được vào rừng thì cũng hơi hụt hẫng, tiếc nuối đôi phần.

Đi Mộc Châu chuyến này, cả hai thầy trò chúng tôi đều rất ham hố khám phá nên cứ tìm những chỗ mà cư dân trên mạng tung hô, tung hoa sốt sình sịch lên vì nó đẹp, độc, lạ. Cho nên, chúng tôi, đặc biệt chủ yếu là tôi quyết định xuống chỗ nga ba Vườn Đào, đường vào thị trấn Nông trường Mộc Châu, tự thuê xe, đi khám phá trước khi vào nhà bạn. Lý do nữa là bạn tôi vì bận việc nên về hơi trễ, chỉ có phụ huynh ở nhà nên tôi cũng ngại, không đến ngay. Cái thói nghĩ nhiều, hay câu nệ, khách sáo đã khiến chúng tôi lỡ dở nhiều cung đường khám phá, rước lấy cảm giác mệt mỏi và tiếc nuối. Phần nữa là chúng tôi nghĩ đơn giản rằng, nơi đây nổi tiếng thế, dịch vụ cho thuê xe sẽ sẵn sàng như Đà Lạt nên cũng chẳng tính toán trước sau. Cho nên lúc xuống nơi đã định, nhìn thấy những con đường xa ngắt, nắng chói chang, cây rung tít, người thì đói và mệt nên hơi bị hoang hoải, nhưng vẫn cứ háo hức. Quyết định đi xe ôm vào đồi chè trái tim, nơi các bạn trẻ đi Mộc Châu luôn tìm đến chụp choẹt, up lên face khoe hàng. Đến nơi, dù đồi chè có đẹp nhưng vẫn không làm chúng tôi hài lòng. Bởi mọi thứ chỉ có thế, mỗi đồi chè, đồi này nối tiếp đồi kia, cũng không phải mênh mông, bát ngát thảo nguyên nên chụp một lát, chúng tôi mệt lừ, thấy muốn đi mà chẳng có phương tiện, muốn quay ra đường lớn về nhà bạn nhìn đường thì quá xa. Chè ở đây đang mùa cắt ngọn để cho búp mùa sau cũng kém xanh tốt, kém đẹp. Trái tim thì cây chè ở trung tâm bị giày xéo chụp ảnh, chết đơ ra, mất đi cái phần lãng mạn. Mấy cô gái mặc trang phục Thái đi chụp ảnh lòe loẹt kiểu văn công khiến tôi chẳng mấy ấn tượng, dù em lại rất muốn chụp ảnh với họ.

Chặng đường đi xa, trời nắng, bụng đói đã làm giảm quá nhiều nhiệt tình và tinh thần của bạn đồng hành. Sau khi đi vài chỗ, em quyết định dừng lại, ra quán cóc uống nước chè. Tôi thì tiếp tục đi sâu hơn, vào những chỗ xa hơn để tiếp tục chụp, tiếp tục tìm kiếm xem có cây đào nào vương sót lại không. Kết cục vẫn không thấy cái cần tìm, điện thoại smartphone thì hết pin nên đành bỏ cuộc, quay ra với bạn đồng hành. Hai chúng tôi ngồi uống nước chè tươi, ăn sữa chua, bàn tính. Có lẽ trong hai chuyến đi, đây là lần duy nhất chúng tôi không tìm được tiếng nói chung, mất tinh thần đi và tìm kiếm đến vậy. Tôi hơi áy náy vì cái quyết định của mình, không chỉ với em, bạn đồng hành, mà còn với cả bạn cũ, rất chân thành, nhiệt tình, luôn dành tất cả cho chúng tôi ở Mộc Châu. Đó cũng là một bài học, để mình bớt khách khí hơn, ít câu nệ hơn, nhất là với những người đã có lúc sống với nhau trong những bữa cơm sinh viên thiếu thốn, có gì chia sẻ hết cho nhau. Quyết định cuối cùng là thuê taxi về nhà bạn tôi ở Mộc Châu, gặp phụ huynh bạn, rồi tiếp tục đi hay nghỉ thì tính tiếp. Và quả thực đến nơi, nhất là khi lên ngôi nhà nhỏ trên núi nhìn xuống thị trấn của bác phụ huynh, vườn đào của bạn tôi thì bạn đồng hành của tôi mới hết ỉu, hết chán, lấy lại tinh thần hồ hởi. Mọi thứ lại có vẻ tốt đẹp, vui vẻ, háo hức như ban đầu. Cùng với đó, những câu chuyện ngày hội ngộ cùng tình cảm của gia đình bạn đã làm cho chuyến đi đầu năm thật ý nghĩa. Xin để dành câu chuyện đó cho kỳ sau của bài viết.

                                                                                 27/2/2015