ĐỘC THÂN VÀ HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ, TRẢI NGHIỆM BẢN THỂ

        Đời sống của mỗi người như là một cuộc độc hành khám phá thế giới và bản thể

 Độc thân – lối sống hay bản thể?

            Từ lâu, xã hội hay mỗi cá nhân đã coi độc thân như một lối sống, sự lựa chọn cách sống, bên cạnh những sự lựa chọn khác, sống chung (với gia đình hoặc người lạ). Độc thân – theo ý nghĩa không hẳn tuyệt đối – là cô đơn, độc lập, tự thân, là cô độc/ đơn độc.

            Một câu hỏi đặt ra tiếp theo: độc thân có phải chỉ là lối sống/ lựa chọn lối sống hay là một phần bản thể người/ cuộc sống người?

            Hãy nhắm mắt lại, hít thật sâu, tập trung, xâu chuỗi những sự kiện, biến cố trong cuộc đời mình; hãy đồng hiện lại trong trí não những cảnh ngộ, con người, mảnh đời bạn đã gặp sẽ thấy sự cô độc hiện hữu ở mọi nơi, mọi người, mọi lúc. Hãy thành thật với chính mình, bạn sẽ cảm nhận được nỗi cô đơn, ngay cả khi ở giữa đám đông, bạn bè, người thân.

            Mỗi con người là một cá thể duy nhất, chỉ sống một cuộc đời, không thể thay thế hay giúp đỡ cho nhau. Tự mỗi cá thể người phải đối mặt, giải quyết những vấn đề của chính mình trong các tình huống sống cụ thể. Đừng kỳ vọng rằng sẽ có ai đó theo mình, ở cùng mình, chia sẻ với mình suốt đời, mọi lúc, mọi nơi. Cũng đừng ảo vọng trên thế gian sẽ tìm được sự tri âm, đồng điệu trọn vẹn như huyền thoại. Lòng tốt, sự tử tế có thể rất nhiều nhưng không phải khi nào ta cần thì cũng sẵn sang có ngay bên cạnh.

            Từ phương diện đời sống cá nhân, đôi khi chúng ta luôn tự hỏi bản thể của con người phải chăng là sự cô độc? Hành trình sống của con người là hành trình đơn độc? Và lựa chọn cuộc sống độc thân của một số người hiện nay là sự khúc xạ/ biểu hiện của bản thể đó? Con người khó tìm được sự tương hợp trọn vẹn ở bên ngoài nên trở về với chính mình, đi sâu vào thế giới tâm linh, biểu đạt cái tôi thành thực, trọn vẹn và mãnh liệt?

Độc thân - tự do

            Nhiều người khi được hỏi tại sao sống độc thân thì câu trả lời thường là: để được tự do. Hầu hết những người lựa chọn sống độc thân đều cho rằng họ ít bị ràng buộc những bởi trách nhiệm, nghĩa vụ, bổn phận hơn. Những sự ràng buộc vô hình hoặc hữu hình từ trong quan niệm sống, hệ tư tưởng, các quy phạm đạo đức, lối sống của người Việt nói riêng và người Á Đông nói chung khiến nhiều người cảm thấy mình bị tước đoạt mất tự do. Gánh nặng cuộc sống từ vật chất đến tinh thần, từ gia đình đến họ hàng khiến nhiều người thấy quá tải, căng thẳng, mệt mỏi, nặng nề. Dĩ nhiên không thể phủ nhận được những niềm hạnh phúc của họ mà những người sống độc thân không có.

            Trở lại với sự tự do theo quan niệm của người sống độc thân chúng ta thấy một số khía cạnh được họ rất đề cao.

            Tự do về thân thể là dễ nhận thấy nhất. Thân thể vốn là của mỗi người nhưng nếu có quá nhiều trách nhiệm, sự quản lý hay những quy phạm đạo đức thì cũng mất tự do cá nhân, có khi dẫn đến hệ lụy nào đó. Sống một mình, tự chịu trách nhiệm về bản thân nên họ có thể chăm sóc hay bỏ bê, thay đổi ít hay nhiều, buông xả hay gò bó trong khuôn khổ là... “tùy”. Họ không phải quan tâm, để ý nhiều xem người thân, gia đình nghĩ gì, nói gì, ủng hộ hay phản đối. Những quan hệ về mặt thân thể/ thể xác cũng rộng mở, phóng khoáng hơn, không bị chế định vì các chuẩn mực đạo đức, nhất là vấn đề sex.

            Thời gian là một yếu tố cực quan trọng để mỗi người lựa chọn sống độc thân. Chiếc bánh thời gian trong một ngày, một đời sống của họ phải chia ít phần hơn nên việc sắp xếp, khả năng tự chủ, tự do về thời gian cũng cao hơn. Họ có thể dành nhiều thời gian cho bản thân từ học hành, công việc, nghỉ ngơi, thư giãn, du lịch, yêu, thể thao… Khoảng thời gian để hoàn thành những dự định, mục tiêu, bố trí công việc… cũng được tăng lên ở cực đại. Thời gian với người hiện đại luôn là vàng nên dành thêm được một vài khoảnh khắc cho bản thân cũng đã là đáng quý! Thời gian tập trung cho bản thân sẽ giúp họ cảm thấy mình được sống trọn vẹn, đủ đầy, mãn nguyện với cảm xúc, cảm giác của bản thân.

            Với mỗi con người hiện đại, ý thức cá nhân càng mạnh mẽ thì nhu cầu tự do biểu đạt càng tăng. Cuộc sống của những người độc thân là thế giới lý tưởng cho tự do lựa chọn tự do biểu đạt cá tính, nhu cầu và khát vọng. Với nhiều người độc thân, sự lựa chọn được mở rộng, phong phú, đa dạng hơn. Có những lựa chọn mạo hiểm, hay điên rồ, hoặc ngẫu nhiên, không kế hoạch… đều có thể thực hiện được. Ngay cả sự an nguy của bản thân bạn cũng là một vấn đề không lớn, không mang tính quyết định với vận mệnh người khác thì bạn có thể thỏa thích thử sức với nhiều cơ hội, những cảm xúc và cảm giác mới lạ, mãnh liệt, độc đáo. Cuộc sống sẽ có những trải nghiệm mà trước đó bản thân bạn không ngờ. Những sự bất an, bất ổn, nhu cầu đổi mới sẽ thôi thúc người độc thân sáng tạo hơn, mở rộng phạm vi, khơi sâu mạch nguồn vốn sống từ tri thức đến kinh nghiệm, tình cảm. Quan trọng hơn, tất cả những điều đó có thể được biểu đạt theo cách thức bạn thích, muốn nhất, không quan tâm bạn đang sắm vai nào trong gia đình và xã hội. Khi con người có càng nhiều mối quan hệ, thực hiện nhiều trọng trách mang ý nghĩa quyết định với cá nhân khác, họ phải sống nhiều cuộc đời, sắm nhiều vai, có khi mâu thuẫn, dẫn tới tình trạng rời xa bản chất con người thật của mình, dần mất đi nét hồn nhiên và sự thể hiện vô tư cảm xúc, suy nghĩ bằng ngôn ngữ cá nhân.

            Những người sống độc thân thường tự do, tự chủ về kinh tế, tài chính. Nhu cầu của cá nhân không quá lớn so với việc lo lắng, đáp ứng nhu cầu cho nhiều người. Ở một số trường hợp, lối sống tối giản và ít sở hữu tài sản cố định khiến người độc thân được sống thoải mái với thu nhập của mình. Chính điều đó giúp họ có thể làm nhiều việc hữu ích cho xã hội, cộng đồng vô vụ lợi, hoặc theo đến cùng những dự án, thỏa mãn đam mê, khám phá và trải nghiệm. Toàn bộ sức lực, tinh thần, trí tuệ, tài chính, thời gian sẽ dành cho một hoặc một số mục đích thì cả diện, lượng, mức độ, tính chất của sự hưởng thụ đều có thể đẩy đến cực điểm.

Độc thân - khám phá

            Nếu bạn không tin ở phương diện tác động đến mức độ, tính chất, phạm vi, quy mô của người sống độc thân so với người lập gia đình thì tưởng tượng một tình huống sống đơn giản: bỗng một ngày, cuộc sống ngột ngạt, căng thẳng và mệt mỏi khiến bạn muốn đi đâu đó, xa, không cho ai biết, đi bất chợt và ngẫu hứng, lang thang chỉ để thỏa mãn cảm giác mới lạ, trên đường, những điều thú vị bất ngờ mà không phải lo lắng gì, tâm hồn hoàn toàn rỗng cần được lấp đầy. Nếu bạn sống độc thân, điều đó rất đơn giản. Nhưng bạn có cả một gia đình với biết bao nhiêu người, bao nhiêu thứ đang chờ bạn thì…

            Có một thực tế là phần lớn những người sống độc thân thường là người thích phiêu lưu, ưa xê dịch, muốn thay đổi, khao khát khám phá tận cùng. Họ có thể đi bất cứ lúc nào, đến bất cứ nơi đâu trong điều kiện cho phép vì cảm xúc và cảm giác của bản thân. Nhu cầu ngắm nhìn, quan sát, cảm nhận, thấu hiểu, sẻ chia, thức tỉnh sẽ tăng lên từng ngày theo những cung đường. Để khám phá, những kẻ độc hành thường chọn cung đường mới, ít người tới, nơi còn thiên nhiên hoang sơ, văn hóa nguyên vẹn, con người thuần hậu, nơi có những điều khác thường, kỳ lạ. Những chuyến du hành ngẫu hứng, bất ngờ, không lên trước lịch trình thường rất thú vị và nhiều kỷ niệm. Hết giờ làm, lên facebook của bạn, thấy bạn mình check in hoa mận nở trắng xóa trong trời nắng vàng, trong xanh, lập tức bạn lên đường, có khi chóng vánh một buổi để thỏa mãn cảm giác lạc vào vườn cổ tích trắng tinh khôi. Bạn sẵn sàng đi hàng ngàn cây số, lặn lội từ 3 giờ sáng chỉ để ngắm mặt trời lên trên một bãi đá xanh rêu. Bất chấp hiểm nguy, có thể là tính mạng, bạn chinh phục những đỉnh núi cao ngất, cheo leo. Hay đôi khi, bạn sẽ quay lại nhiều lần một điểm chỉ để ngắm xem mỗi ngày, mỗi mùa nơi ấy có gì, để sống hòa cùng người dân bản địa, cùng buồn vui, âu lo của họ… Một chuyến đi bất chợt, bạn sẵng sàng vượt hàng trăm cây số, qua mưa, mù, thời tiết lạnh băng chỉ để có cơ hội ngắm biển mây giữa đại ngàn núi rừng Tây Bắc. Hay bạn sẽ quên đi nỗ lo âu bị cảm, sốt, dầm mình trong mưa, đón nhận những giọt nước táp vào mặt trên cung đường độc hành hoang hoải, xa vắng, mông lung… Bàn chân vẫn bước khi vẫn còn có thể tiếp tục, không mỏi mệt, đầy sức sống, đam mê, hứng khởi.

            Mỗi chuyến đi như một lần tự thử thách, chiêm nghiệm, khám phá bản thân, nhất là những khả năng và giới hạn của mình. Sống độc thân, đi một mình, có thể sẽ làm bạn mạnh mẽ, liều lĩnh, cũng có thể khiến bạn yếu đuối, nhút nhát. Song dẫu thế nào thì cảm xúc, trải nghiệm là của bạn, nguyên vẹn, nồng nàn, thiết tha. Không cần lo lắng cho người khác, không phải chịu đựng hay để ý đến cảm xúc, cảm giác của bất cứ ai, bạn sống hoàn toàn tự do trong cảm xúc, cảm giác của mình. Mọi cung bậc đều ở tận cùng, đỉnh điểm hay đáy sâu. Khi ở tận cùng của những cảm xúc, bạn sẽ hiểu được cái đẹp, những giá trị đáng trân quý của mình, cuộc sống và mọi người xung quanh.

            Cũng có nhiều người chọn độc thân để sống hết mình, vươn tới đỉnh cao của tri thức, nghiên cứu hay hoạt động nghệ thuật. Đơn giản một mình như đã nói ở trên, bạn có thể tập trung mọi nguồn lực cho một/ một vài việc, đam mê, hoài bão của mình. Cùng với đó, độc thân và cô đơn luôn tạo ra một tâm thế chênh chao, chơi vơi, những cảm xúc đong đầy luôn thôi thúc làm một điều gì đó toàn thiện/ lý tưởng. Có thể ở một góc nhìn nào đó, họ là những người cực đoan, cứng đầu, hơi điên rồ nhưng quan trọng là họ ít khi bằng lòng, chấp nhận, thỏa hiệp với những thứ dễ dãi, hời hợt, bằng phẳng. Có thể họ khó tính và cầu toàn trong nhiều việc nhưng chính điều đó khiến họ tạo ra những giá trị và vượt lên bản thân, những gì đã có.

            Những khám phá, trải nghiệm về thiên nhiên, cuộc sống, con người sẽ đem đến điều kỳ diệu khác là sự khám phá về hệ giá trị sống. Không phủ nhận thực tế có một số người sống độc thân theo kiểu khắc kỷ, ích kỷ, tự giới hạn mình trong không gian hạn hẹp, nhìn đời và người khắt khe. Song với người trẻ, nhất là khi điều kiện học tập, giao lưu mở rộng hơn, tốt hơn, phóng khoáng hơn thì sống độc thân sẽ có trải nghiệm phong phú, đa dạng, khám phá nhiều điều tưởng chừng vượt qua giới hạn và khả năng của bản thân. Cả cách nhìn, tư duy, suy nghĩ, quan niệm và hệ giá trị của họ có thể thay đổi. Phông, nền văn hóa sẽ rộng và dày hơn. Đi, nhìn, hiểu, cảm, sẻ chia để biết cuộc sống rộng lớn hơn cuộc đời. Tâm hồn rộng mở, nhân hậu, vị tha và bao dung hơn. Biết yêu mình và yêu người, biết tôn trọng thiên nhiên, tôn trọng người khác và bản thân. Tính tự giác, tự ý thức và tự điều chỉnh bản thân sẽ là ưu tiên số một. Giá trị tự thân của mỗi người luôn được xác nhận trong quan hệ hài hòa với mọi người, hướng tới những giá trị vĩnh hằng, mang ý nghĩa nhân văn như yêu thương, bình đẳng, tự do, khai phóng.

Độc thân – những giới hạn

            Cuộc sống vốn là những lựa chọn mà lựa chọn nào cũng có giới hạn của nó và lựa chọn sống độc thân không phải ngoại lệ. Có những giới hạn dễ dàng vượt qua nhưng cũng có những giới hạn là thử thách thực sự. Việc đi ngược lại truyền thống và những định kiến khiến bạn phải băn khoăn lựa chọn trách nhiệm với gia đình hay tự sống theo sở thích, có trường hợp cực đoan thì không thể dung hòa, một còn một mất. Những khó khăn, vấp ngã, thất bại, các tình huống hiểm nguy tự bản thân phải đối mặt, vượt qua hoặc đầu hàng, bị nhấn chìm. Nhưng điều đáng sợ nhất là sự cô độc đưa đến guy cơ trầm cảm, cực đoan, bảo thủ là nhỡn tiền, đặc biệt khi tự thu mình trong môi trường hẹp. Sức khỏe cũng là một giới hạn mà người độc thân phải nghĩ tới khi bên cạnh không có ai, không muốn phiền lụy đến ai.

            Đừng hy vọng vào một điều gì đó tuyệt đối trong bất cứ lựa chọn sống nào, nhất là cuộc sống độc thân. Cả tự do, cả những khám phá hay hưởng thụ cũng  chỉ giới hạn trong tình huống sống. Cả hoan lạc xác thịt hay tinh thần thì cũng khó có thước đo nào cho trạng thái đỉnh cao. Hạnh phúc là cảm giác và biết bằng lòng với cái mình có, những giá trị tự thân trong bản thể, để mỗi sớm mai thức dậy, dù một mình một bóng, ta vẫn mỉm cười với cuộc đời, để bơ vơ trên xứ lạ, trong hoang mang, vô định, ta vẫn an nhiên, bước đi bằng nhịp trái tim thổn thức sống, yêu, khao khát.

            Hãy luôn bước đi khi còn có thể và đừng tìm cái đích tuyệt đối cho hành trình khám phá bản thể cô đơn.